EFLÂNİ’NİN COĞRAFİ YAPISI: Dağları, Yaylaları, Mağaraları, Tepeleri, Tümülüsleri, Akarsuları, Bitki Örtüsü, Ulaşımı.
a) Genel yapı:
Bölge arazi yapısı bakımından iki farklı arazi kesiminden oluşmaktadır. Kuzeyde Çal köyünün kuzeyinde Mahmut kırma tepe (1088) m , kaletepe (1097 m), Ala taş tepe (1117 m), kösüreleik tepe (1150 m), Kartınaltı tepe (1102 m), Çoban kuyusu tepe (1084 m), Güneyde Kızılgüney tepe (1176 m) (Soğucak köyünün güneyinde), İğdirtepe (1040,5 m) (Günlüce köyünün güneyinde), Karlıtepe (938 m) (Müftüler köyünün kuzeyinde), Alankadı tepe (1056 m) (Kavak köyünün kuzeyinde), Güneyinde kalan ve ova köyleri olarak bilinen Karataş, Akçakese, Ovaçalış, Ovaşeyhler, Soğucak, Hacışaban, Bağlıca ve Kutluören köyleri Kuzeyden güneye doğru uzanan bir dere içerisinde yer alır ve Ovacuma bölgesine kadar uzanır. Diğer bölgeler arazi yapısı bakımından benzerlik gösterir. Genelde küçük düzlük ve tepelerden oluşur. Orta kısımda 4 Adet Gölet mevcuttur. Arazi tepelerde sert ve kayalıktır. Diğer bölgeler yumuşak bir yapıya sahip olup en ufak bir yağışta kaymaya müsaittir.
b) Dağlar :
Kuzeyde Çal köyünün kuzeyinde Mahmut kırma tepe (1088) m , kaletepe (1097 m), Alataş tepe (1117 m), kösüreleik tepe (1150 m), Kartınaltı tepe (1102 m), Çoban kuyusu tepe (1084 m), Güneyde Kızılgüney tepe (81176 m) (Soğucak köyünün güneyinde), İğdirtepe (1040,5 m) (Günlüce köyünün güneyinde), Karlıtepe (938 m) (Müftüler köyünün kuzeyinde), Alankadı tepe (1056 m) (Kavak köyünün kuzeyinde), bu tepelerde çam – meşe – köknar – ağaçları mevcut olup boyları 3 ile 15 metre arasında değişmektedir.
c) Yaylalar ( Platolar ) :
Bölgemizin kuzeyinde tek bir yayla mevcut olup (Akçakese köyü) Ulus İlçesi ile müşterek olarak kullanılan Uluyayladır. Genişliği 3000 metredir. Mayıs ve Ağustos ayları arası turizme elverişlidir. Kış ayları kullanılmayıp ulaşımı zordur .
ULU YAYLA: (Akçakese köyü) Ulus İlçesi ile müşterek olarak kullanılan Ulu yayladır. Merkeze uzaklığı 20 km’dir. 14 km’si asfalt diğer kısmı stabilizedir. Genişliği 3000 metredir. Mayıs ve Ağustos ayları arası turizme elverişlidir. Uzun yıllar 8 Ağustos tarihinde yayla şenlikleri düzenlenmiştir. Günümüzde STK’ların zaman zaman şenlik benzeri programları olmaktadır. Kış aylarında ulaşım zordur .
BEDİL YAYLASI: İlçemizin kuzey-batısında yer alır. Merkeze uzaklığı 10 km. civarındadır. Yolun 6km’ si asfalt diğeri ise stabilizedir. Yaylanın kuzeyi boydan boya, yüksekliği yer yer 70 ile 100 m. arasında değişen kez kaya adında düz ve dik bir dağ sırasıyla kesilmektedir. Bu kaya üzerinden tüm ova köyleri kuşbakışı görülebilmektedir. Kez kayadan görülen bu manzara görenleri büyülemektedir. Dibek Pınarı ve çevresi çok güzel bir pişknik alanıdır. Özellikle sonbahar aylarında kanlıca mantarı toplamak için çevreden çok sayıda insan gelmektedir.
EŞEK MEYDANI: İlçemiz Eflani-Karabük yolu üzerinde ve ilçemize 10km. uzaklıkta yer almaktadır. Ulaşımı kolay ve herkes tarafından bilinen bir yerdir. Özellikle yaz aylarında piknikçilerin yoğun akınına uğramaktadır.
d) Mağaralar :
Cin oğlu ( cinemaroz) Mağarası ( Kaya tüneli) : Hacıağaç Köyünün 4 km. kuzey batısında yer alır. Yaklaşık 2,5 m genişlikte ve 2,5 m. Yüksekliğindedir. Tünelin at nalı şeklinde ağzı olup üzeri tonozludur. Tamamen el yapımı olan bu mağaramızın içeresinde 130 merdivenden sonra karşımıza temiz bir su çıkmaktadır ve ileriye devam edilememektedir. Mağaranın ön kısmı tahrip edilmiş , iç kısımları yer yer kazılarak merdivenlerin çoğu kırılmıştır.
Ulugeçit Mağarası : Ulugeçit köyünün 500 m. Güney doğusunda yer alır. Mağaranın girişi 1m. Yükseklik ve 70 cm. enindedir. İçeriye girildiğinde ise yükseklik 3m. Genişlik 4m. Uzunluk ise 3,5 m. Civarına kadar uzanır. 1945 li yıllarda II. Dünya savaşında savaş endişesiyle mağaranın içerisi sığınak amacıyla temizlenmiştir. Mağaranın yaklaşık 500m. Batısında 75 cm yükseklik ve 60 cm. genişlikte , oval biçimde kaya tüneli bulunmaktadır. Yaklaşık 5m. Gittikten sonra tünel çökmeler nedeniyle daralmakta ve ileriye gidilememektedir.
Ayrıca Demirli köyü İncüğez mahallesi çevresinde , Bağlıca Köyü ve Karataş Köyü çevresinde birçok mağara bulunmaktadır. Bunların çoğu define avcıları tarafından tahrip edilmiştir.
EFLANİ TÜMÜLÜSLERİ
Eflani bölgesinde (24 tane) Tümülüs vardır. Eflani’nin 1 saat doğusunda Esencik Köyünde 3 tane (ören) tepeleri , 7 tane de (kervan) tepeleri adını taşıyan 10 Tümülüs olup henüz kazılmamışlardır.
Eflani’nin yarım saat güney batısında Yalacık köyünde (köle ) tepesi, (Kocatepe) ve ( Çalışlar ) tepesi denilen 3 tümülüs vardır. Bunların çoğu kazılmış ve tahrip olmuştur.
Eflani’nin kuzey batısında Kıran Köyünün Paşabey mahallesiyle, Mevruk köyünün Mahmutlar mahallesi arasında Tümülüs bulunmaktadır.
HÖYÜKLER
Bu bölge verimli topraklarıyla bir ziraat yeridir. Onun için eski insanlar zaman zaman burada iskân yeri kurmuşlardır. Bunların sayısı 2 tane olup Ören tepesi, Semerco Tepesi diye isimlendirilmişlerdir.
ÖREN TEPESİ:
Eflani’nin Esencik (Kılvar) Köyündedir. Olduğu yerde etrafı tepelerle çevrilmiş küçük bir düzlük ve bir de pınar vardır. Tepenin boyu 120 eni 50 yüksekliği 10m. dir. Doğu tarafının tepesine yakın yerinde biraz kazılmış moloz taşından harçla yapılmış bina temeli çıkarılmıştır. Höyükte bulunan çanak çömlek parçaları şu evsaftadır.
1-İçine kum karıştırılmış olan ince hamurdan çarkla yapılmış perdahlı ve gri parçalardır.
2-Aynı vasıfta olan çanak çömleğin bir de pembe renklisi vardır.
SEMERCO TEPESİ:
Höyük Eflani’nin Ulugeçit Köyünün güney bitişiğindedir. Boyu ve eni 150 yüksekliği tabiî tepeyle beraber 40m.dir. üzerinde eni ve boyu 60m. olan bir düzlük olup tarla haline getirilmiştir. Doğusundan kazan köylüler küp, kömür, saman ve bina temelleri çıktığını söylemişlerdir. Bulunan çanak çömlek 2 kısma ayrılmıştır.
1-Hamuruna kum karıştırılarak çarkla yapılmış siyah veya grimsi parçalardır.
2-Aynı teknikle yapılmış içi ve dışı pembe renkli parçalardır.
ASAR KALESİ
İlçemiz Seferler Köyü kayalı mahallesinin 250 m. güneyinde doğal bir tepenin üzerine kurulmuştur. Doğu ve batısı oldukça yüksek ve % 50 meyillidir. Kuzey batısı daha alçak olduğundan dolayı kaleye bu tarafından çıkılmaktadır. Tepesinde kuturu 30m. olan bir düzlük vardır. Bu düzlük tarla halindedir. Etrafında harçsız moloz taşından yapılmış bir sur enkazı bulunmaktadır. Kale Osmanlılar zamanında savunma amaçlı olarak kullanılmıştır.
AKARSULAR :
Kuzeyden batı istikametine akan 1,5 Km uzunluğunda yer yer 1 ile 5 metre genişliği bulunan yer yer 15 cm. ile 1 m derinliği bulunan geçiş zorluğu yaşatmayan, saniyede 5 m3 debisi bulunan Kızılcık deresi, Kuzey batıdan kuzeye doğru akan 700 m uzunluğunda yer yer 1 ile 5 metre genişliği bulunan yer yer 20 cm. ile 1 m derinliği bulunan geçiş zorluğu yaşatmayan, saniyede 4 m3 debisi bulunan Değirmendere, Kuzey batıdan kuzeye doğru akan 2,5 Km uzunluğunda yer yer 1 ile 7 metre genişliği bulunan yer yer 20 cm. ile 1 m derinliği bulunan geçiş zorluğu yaşatmayan, saniyede 8 m3 debisi bulunan Fındıklı deresi, Kuzey batıdan kuzeye doğru akan 2 Km uzunluğunda yer yer 1 ile 5 metre genişliği bulunan yer yer 20 cm. ile 1 m derinliği bulunan geçiş zorluğu yaşatmayan, saniyede 6 m3 debisi bulunan Korukıyı deresi, Güney doğudan kuzeybatıya doğru akan 300 m uzunluğunda yer yer 1 ile 3 metre genişliği bulunan yer yer 10 cm. ile 50 m derinliği bulunan geçiş zorluğu yaşatmayan, saniyede 2 m3 debisi bulunan Kandamış deresidir. Bütün dereler geçiş imkanı sağlamakta olup yaz aylarında kuruma derecesinde suları azalmaktadır
Göller-Göletler ve Barajlar :
Bölgede tabii göl yoktur. DSİ tarafından sulama maksadıyla 4 adet gölet yaptırılmış olup bunlar; Ortakçılar Göleti, Bostancılar Göleti, Kadıköy Göleti ve Gökgöz Göletidir. Bölgede baraj bulunmamaktadır. Daha Geniş Bilgi İçin Eflani Göletleri Kategorisine Bakınız!
ŞİFALI SULAR
İlçemizde bilinen şifalı su kaynakları;
1. Yağlıca Köyü sınırları içeresinden çıkıp Safranbolu Çatak Köyüne akan ACISU, yaklaşık 0.5 lt/sn debiyle kaynaktan çıkan bu su maden suyu tadında olup kükürt ve demir sülfür içermektedir. Kaynaktan çıktığında ağır bir koku yaymakta ve geçtiği yerde sarı kahverengi bir renk bırakmaktadır. Çevre ilçelerden çok sayıda insan bu suya gelerek yıkanmakta ve cilt hastalıklarına iyi geldiği söylenmektedir.
2. Abakolu Köyü Doğanoğlu Mahallesi sınırları içeresinde doğup Kuloğlu deresine karışmaktadır. Çingen Köprüsünün yaklaşık 2 km. kuzeyinde ve yukarısında dik orman arazisinin çay tabanına yakın bir bölgesinden 20 lt/sn debiyle çıkmakta ve burada bir havuzda toplanmaktadır. Yöre insanı burayı çok iyi bilmekte ve özellikle hasat mevsiminden sonra gelerek suda yıkanmaktadır. Fiziksel ve kimyasal özellikleri Acısu ile aynıdır. Çeşitli cilt hastalıklarına iyi geldiği bilinmektedir.
Gökgöz ve Yağlıca köylerindeki şifalı su kaynakları cilt hastalıklarına iyi geliyor.
Çelebiler mahallesindeki bir kaynaktan çıkan suda böbrek taşlarının düşürülmesine yardımcı oluyor.
Bu su civarında tabiat çok güzel olup sağlık turizmine yönelik tesislerin yapımına uygundur. Bu tür tesisler yapıldığında bu bölge sağlık turizmi, ofroad turları ve av turizmine açılabilir. Ayrıca bu mevkiden geçen Kuloğlu deresi üzerinde alabalık üretim çiftlikleri kurulabilir. Hayvancılık yapılabilir.
BİTKİ ÖRTÜSÜ
İklimi her mevsim yağışlı olduğundan ormanlarla kaplıdır. Kültür bitkileri yetişmez. İlçe topraklarının 19.942 hektarı ekilebilir, 26.524 hektarı çayır ve meradır. 34 hektarı meyvalık,4.400 hektarı da ekilemeyen arazidir. Bölgemizde yaz ve kış aylarında yapraklarını dökmeyen karaçam, sarıçam ağaçları ile kışın yaprak döken meşe, palamut, kayın, ardıç ormanları mevcuttur. Tepeler arasındaki düzlük arazilerde arpa ve buğday ekilir. Bölgenin çok soğuk olması don olaylarının meydana gelemsi meyve ve sebze yetiştirilmesini engeller. Buğday ve arpalarda bu nedenle verim çok düşüktür.
a) İklim
Eflani İlçesinde genelde karasal iklim hüküm sürmektedir. Yazları sıcak ve kurak kışları soğuk ve bol kar yağışlıdır. Ancak Ova köylerinin kuzeyinde yazları daha sıcak kışları daha ılıman ve az yağışlıdır.
b) Hava Şartları :
Bölgenin tamamında kış ve yaz aylarında yoğun sis görülür.Bu havalarda görüş mesafesi bazen 5 metre kadar düşmektedir. Kışın fazla kar yağmasından dolayı Aralık, Ocak, Şubat ve Mart aylarında ova köylerinin yolları kapanmaktadır. Ayrıca bu aylarda özellikle Asfalt yollarda buzlanma olmaktadır. Bölgenin hakim rüzgarları lodos ve poyrazdır. Kış mevsiminde kuzey batıdan güneye doğru 1-6 Km hızla esen rüzgarlar görülmektedir.
ULAŞIM
Eflâni çevresinde bulunan Safranbolu, Karabük, Daday, Pınarbaşı’na asfalt yolla bağlıdır. Pınarbaşı, Azdavay ve Selalmaz’dan İstanbul’a giden araçlar kısa olduğundan Eflâni’den geçen yolu kullanmaktadırlar. Bu da ilçemize hareket getirmektedir. İlçemizden İstanbul’a her gün karşılıklı otobüs seferleri vardır. Hemen hemen her saat başı Karabük ve Safranbolu’ya minibüsle ulaşım sağlanmaktadır. İlçenin köyler arasındaki yolların da büyük bir bölümünde asfaltlama yapılmıştır.