Eflani, Çavuşlu Köyü Bilgileri ve Tarihi

Çavuşlu Köyü, Terke Mahallesi
Çavuşlu Köyü, Terke Mahallesi

ÇAVUŞLU KÖYÜ

Eflani’nin 13 km kuzeydoğusunda yer alan Çavuşlu Köyü, kuzeydeki Ören tarlalıklarının güneye bakan eteğinde, hafif bir boğaz içinde kuruludur. Çavuşlu köyü Merkez, Gebeler(Cevizli) ve Terke mahallelerinden meydana gelir.Çavuşlu Merkez, 30 hane açık olmak üzere toplam 60 hane civarındadır. 1915 yılında eli iş tutanların harbe gitmesi nedeniyle inşaatı yarım kalıp sonradan tamamlanan eski yıkılarak 1994 yılında yeniden yapılmıştır. Eski dönemlerde Bayramlar, Gebeler, Terke ve Çavuşlu arasında kutlanırken bu adet günümüzde kalkmıştır. Köyün gençleri boş vakitlerinde Ceviz dibi , yaşlılarda Samanlık arkası denilen köy meydanında sohbet ederler. Çavuşlu ile ilgili en ilgi çekici olay ise Abid kızı Ayşe ile ilgilidir. Köy içinde bulunan eski çeşmenin kitabesinden anlaşıldığı üzere çeşmeyi yaptıranın bu Abid Kızı Ayşe olduğu anlaşılmaktadır. Rivayete göre, zengin , güzel ve bekar olan bu hanım efendi, kendisi ile evlenmek isteyenlere hayır dediği gibi , bu konuda ısrar edenlere de evlenmek gibi bir niyetinin olmadığını kendisini namaz ve niyaza verdiğini söyler. Ancak onunla evlenmek isteyenlerin ardı arkası kesilmez. Bu durumdan rahatsız olan hanım efendi kendi kendine bir çıkar yol arar. Ya münasip biri ile evlenecek yada bu sıkıntıya katlanacaktır. Sonunda kendisini istemeye gelenlere bugün sadece kitabesi kalan kendi yaptırdığı çeşme yakınındaki Ceviz ağacını kastederek ” ben kendimi bu ceviz ağacına nikahladım” der ve ondan sonra kemse onu istemeye gelmez. O aslında kendini dinine ve hayır işlerine adamıştır.
Çavuşlu köyünün 20 dk. Kuzeybatısında yer alan Gebeler mahallesi , mahalle Derneğinin çalışmaları sonucu 2004 yılından itibaren Cevizli adını almıştır. Gebeler mahallesi,sabit ve düz taşlardan oluşan bir zemin üzerinde olduğu gibi düz ve verimli tarla arazilerle çevrilidir. 20 hane açık olmak üzere toplam 35 hane civarında olan mahallede 1948 yılında mahalleden Abdullah Kaya ustaya yaptırılan kadrolu bir cami ve kapalı vaziyette Kur’an Kursu binası vardır. 1966 yıllarında kurulan Gebeler mahallesi Kurs ve Okul talebelerine yardım derneği, daha sonra “cevizli mahallesi ortak malları koruma ve güzelleştirme” şeklinde yeniden yapılanmıştır. Özellikle kapatıldığı 1980 yılına kadar, dönem dönem 80 ile 100 öğrenci kapasitesine ulaşmış Gebeler Kur’an Kursu bu gün eşya ve evrakları ile harabe vaziyettedir. Şu andaki Cevizli adının , ceviz bol olduğu için verildiğini biliyoruz ancak Gebeler adı, birden çok Gebe için kullanılan tabir olsa da bu adın nereden kaynaklandığı hakkında bir bilgi yoktur.
Çavuşlu ve Gebeler’in kuzeybatısında yer alan Terke mahallesi 20 hane açık olmak üzere 35 hane civarındadır. Terke mahallesi, batıda Kuyluçlar ormanlığı , Hıdır kavağı, Çayırpınar, kuzeyde Top yeri ve Deveyenlik, Kadıovası ve Dahallar gibi tarla, mera ve ormanlarla çevrilidir. 1946 yılında yapılan kadrolu bir camii bulunan Terke mahallesi bayram ve ziyrat adetlerini mahalle içinde kutlarlar. Mahallenin kuzey taraflarında şu anda kullanılmayan Terke mahallesinin iki ve Gebeler mahallesinin bir tane değirmeni vardır. Bu bölgede yaptığım incelemede, eski dönemlere ait yer ve yerleşim yerleri mevcut olduğunu gördüm.Özellikle Deveyenlik ve civarında çok eskiye ait mezarlıklar ve Deveyenlik türbesindeki bir Türk başlığını andıran mezar taşı ilk dönem Türk yerleşmesini anımsatmaktadır. Rivayete göre daha önce halkın burayı terk etmesi ile terke adını almıştır.

 

Adların Kaynağı Ve Tarihçe

Çavuşlu köyünün Türk yerleşmesi sürecinden önceki bilinen tarihi 1900 yıl önceye dayanmaktadır. Kuzeybatı Karadeniz ve Eflani’de bulunmuş medeniyetlerden bir olan Roma İmparatorluğu bilindiği gibi milattan önce 64 yılında 2079 yıl önce Paflagonya’ya hakim olup bir eyalet haline getirmiş ve Eflani’de kaleler kurmuştur. İşte Roma’nın kurduğu kalelerden biride yüksek bir ihtimalle Çavuşlu- Gebeler arasındaki Yücektepedir. Çevrenin en yüksek yeri olan Yücektepe’ye çıkmak, Gebeler tarafından biraz kolay, diğer taraflarından oldukça zordur. Tepenin doruk noktası düz olmakla birlikte etrafında kale surlarını andıran taş duvar kalıntıları, kerpiç kırıkları ile dolu 10-15’e yakın çakıl yığınları vardır. Nitekim Çavuşlu köyü meydanında duran ve Yücektepe’den çıktığı bilinen Grekçe yazılı mezar taşları milattan sonra 2. yüzyıla, yani 1900 yıl önceye aittir. Bazı bölümleri okunabilen Romalı bir çiftçiye ait olan mezar taşında “bu mezara zarar verenleri veya açıp ölü gömenleri roma mahkemeleri cezalandırır”438 demektedir. Ayrıca Harman arkası ve Örentepesi’de Roma döneminden kalma önemli yerleşim alanlarıdır. Roma’dan sonra Bizans, Çobanoğlu ve candaroğlu hakimiyetine giren yöre ve Çavuşlu köyü, Osmanlı vilayet salnamelerinde Çavuşlu kariyyesi olarak geçmektedir. Bilindiği Çavuşlu adının sonundaki “-lu” eki çokluğu ifade eder ve aslı çavuş’tur. Çavuş, günümüzde askerlikte bir rütbe olduğu gibi bir çok alanda kullanılan Türkçe bir tabirdir. Osmanlı devletinde çok eski bir vazife olan Çavuşluk Bizanslılar ve Selçuklularda da vardı. Bizanslılara ise Türklerle olan münasebitinden geçmiştir.
Eski Uygur metinlerinde geçen Çabış, Peçenek-Kuman Türklerinde Çaûş, şeklinde olan Çavuş kelimesi, Gök-Türklerde, Uygurlarda, Peçenek ve Kumanlarda askeri bir unvan olarak kullanılmıştır. Karahanlılar ve Gazneliler devrinde Farsça’ya, ve muhtelif zamanlarda Türklerin hakimiyetine girmiş,Irak , Suriye ve Mısır gibi Arap memleketlerinde “çavuş” veya “çaviş” şeklinde kullanılmıştır.439 Çavuş kelimesi eski ve yeni Türk lehçelerinde olan “Çav” kökünden olup, bağırma , çağırma, şan ve şöhret gibi manalara gelirdi. Selçuklulardan Osmanlılara geçen çavuş, bir çok vazifede bulunurdu. Çavuşlu köyü1953 yılında Daday’dan Eflani’ye geçmiştir.

Nüfus
H. 1314 M. 1897 yılı
Hane : 45 kadın : 112 erkek: 127 toplam 239
1950 1960 1970
Kadın erkek toplam kadın erkek toplam kadın erkek toplam
364 286 650 369 317 686 396 372 768

1985 1997 2000
490 272 264

2004 yılı itibari ile açık kayıtlar toplam : 1800
2004yılı itibari ile kapalı kayıtlar toplamı : 611 kişidir.
2012 Yılı Adrese Dayalı Nüfus Sayımına Göre; Toplam; 175, Erkek; 89, Kadın; 86 Kişi Şeklindedir.
Kaynak: H. Lütfi Ersoy’un hazırlamış olduğu Eflani’nin Tarihi ve Köyleri kitabı

Konu Hakkında Görüşünüzü Paylaşın

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir